Dysmorfofobia - zaburzone postrzeganie wyglądu (2024)

Dysmorfofobia test

Odpowiedz na pytania:

Czy bardzo niepokoi cię jakiś aspekt twojego wyglądu?
Czy myślisz onim nawet przez większość dnia?
Czy przez te myśli twoje życie zawodowe bądź towarzyskie na tym cierpi?
Czy ciągle patrzysz wlustro?
Czy porównujesz swój wygląd/wygląd mankamentu, októrym jesteś przekonany, zinnymi?

Jeżeli odpowiedziałeś TAK na przynajmniej 3 z5 pytań, zalecamy konsultacje zpsychologiem, ponieważ może uciebie występować dysmorfofobia.

Co to jest dysmorfofobia?

Dotyczy zaburzonego obrazu własnego ciała. Ogólnie możemy powiedzieć, iż jest to zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się przekonaniem onieestetycznej budowie własnego ciała, co sprawia dyskomfort iutrudnia funkcjonowanie. Pacjenci zdysmorfofobią cierpią zpowodu uporczywych inatrętnych myśli na temat wyimaginowanej wady.

Słowo dysmorfofobia pochodzi zjęzyka greckiego, wktórymdysmorphiaoznacza brzydotę. Wdosłownym tłumaczeniu możemy zaburzenie określić jako lęk przed brzydotą. Wjęzyku angielskim zaburzenie to nazwane jest BDD – Body Dysmorphic Disorder, czyli cielesne zaburzenie dysmorficzne [1]. Wnaukowej literaturze polskiej spotyka się również często określenie „zaburzenie obrazu ciała” [1], które jest niekiedy stosowane zamiennie zdysmorfofobią, aczkolwiek jest pojęciem szerszym.

Zaburzenie to jest dość słabo poznane wporównaniu zinnymi zaburzeniami psychicznymi. Pierwsze opisy chorych można odnaleźć wmateriałach pochodzących zXIX wieku. Pierwszy przypadek został opisany przez Moselliego w1886 roku, anastępne przez Kraepelina iFreuda1. W1980 roku zaburzenie to określono terminem: zaburzenie obrazu ciała iujęto wKlasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM III.

Dysmorfofobia twarzy

Uwaga chorego skupia się na wyobrażonym bądź rzeczywistym defekcie we własnej aparycji. Ten zwykle niezauważalny przez otoczenie mankament pacjent traktuje jak kluczowy problem. Poświęca mu większość myśli oraz swojej uwagi, co powoduje obniżone samopoczucie, dyskomfort.
Zwykle uwaga pacjentów skupiona jest na twarzy, oczach czy nosie. Zaburzenie jednak może dotyczyć również m.in. skóry, włosów czy brzucha. Pacjent nie tylko ciągle myśli, lecz także zwykle często porusza dany problem wrozmowach.

Objawy dysmorfofobii

Objawy zwykle pojawiają się wtedy, gdy zaczynamy bardziej zwracać uwagę na swoją aparycję, awięc wokresie dorastania. Nierzadko trudno jest rozpoznać tę właśnie jednostkę chorobową, m.in. dlatego, że zaabsorbowanie wyglądem bywa naturalne.

Wszystko zależy jednak od tego, jak dalece ono sięga, jak dużo czasu poświęcamy czynnościom imyślom związanym zwyglądem oraz np. od tego, jakie emocje te myśli wywołują iczego dotyczą.
Chorzy zazwyczaj zauważają usiebie jedną lub kilka cech niepożądanych ikoncentrują na nich swoje myśli.
Charakterystycznymi objawami są tutaj:

ciągłe spoglądanie wlusterko,
podejmowanie prób zasłaniania mankamentu,
samodzielne próby usuwania zmian na skórze,
nadmierne korzystanie zsolarium,
zapuszczanie włosów,
zmiana sposobu poruszania się,
nadmierne czesanie włosów,
ciągłe pytania dotyczące własnego wyglądu.

Zwykle nawet jeśli otoczenie zapewnia chorego otym, że wygląda dobrze, ajego wyimaginowany lub istniejący minimalny defekt nie wpływa negatywnie na jego wygląd, osoba nie jest skłonna wto uwierzyć. Nadal tkwi wswoich nieuzasadnionych przekonaniach.
Takie myśli dotyczące wyglądu mogą trwać nawet przez większą część dnia (od 3 do 8 godzin). Są przykre dla pacjenta. Wskutek swoich przekonań mogą unikać spotkań zkolegami czy nawet wychodzenia zdomu. Zwykle szukają pomocy uspecjalistów medycyny estetycznej, azabiegi te mogą nie być obojętne dla zdrowia.

Dysmorfofobia ainne zaburzenia

Powyższe objawy zaburzenia obrazu ciała współwystępują zsymptomami różnych zaburzeń. Są to m.in.

depresja,
zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne,
fobia społeczna,
zaburzenia lękowe,
zaburzenia odżywiania [1],
a nawetschizofrenia[3].

Przeczytaj także:

Czym są fobie? Rodzaje, objawy ileczenie
Objawy schizofrenii - jak je rozpoznać?

Przyczyny dysmorfofobii

Dokładne przyczyny opisywanego zaburzenia nie są znane. Wydaje się, że zaburzenie to jest heterogenne.[3] Wśród przyczyn wymienia się czynniki genetyczne, biologiczne, kulturowe, środowiskowe ipsychologiczne. Według danych literaturowych osoby, wktórych rodzinie występowała już dysmorfofobia, mogą być bardziej narażone na pojawienie się zaburzenia.

Co więcej, wydaje się, że jedną zprzyczyn BDD mogą być „dysfunkcje wobwodzie podkorowym czołowym iobszarach korowych prawego płata skroniowego, płatów ciemieniowych istruktur limbicznych”. [3] Nie bez znaczenia jest również fakt, wjakim środowisku dorastamy, jak zachowują się osoby bliskie. Jeśli jako dziecko obserwujemy, że osoba czy osoby nam bliskie poświęcają dużo czasu swojemu wyglądowi iocena otoczenia jest wtym zakresie dla nich bardzo ważna, my również możemy przejąć takie wzorce zachowania.

Istotnym wydaje się fakt, jak odbiera nas środowisko np. wokresie dorastania, gdy zmienia się ciało, pojawia się trądzik. Jak wskazuje literatura, osoby zBDD często wspominają, że usłyszały takie komentarze jak: „ale jesteś pryszczaty”, czy np. „ale jesteś gruba” wobec siebie czy innej osoby.

Inną zprzyczyn może być również obecnie funkcjonujący kanon piękna, gdzie jeszcze do niedawna np. nawet lekka nadwaga mogła być źle odbierana.Jako kolejny element wskazuje się możliwe traumatyczne wydarzenie, np. gwałt, molestowanie seksualne wdzieciństwie oraz takie czynniki psychologiczne, jak niska samoocena czy obniżone poczucie własnej wartości.

Dysmorfofobia jak często występuje?

W różnych publikacjach spotykamy nieco inne wartości liczbowe dotyczące występowania opisywanego zaburzenia. Ogólnie można wskazać, iż może pojawiać się nawet u3 proc. całej populacji idotyczy zarówno kobiet jak imężczyzn.

Leczenie dysmorfofobii

Najczęściej diagnozę stawia psycholog lub psychiatra po przeprowadzeniu wywiadu oraz odpowiednich testów. Następnie zwykle ustala on plan leczenia wporozumieniu zchorym. Osoby cierpiące na BDD stosunkowo rzadko zgłaszają się na terapię, gdyż są przekonani, że problem nie tkwi wpsychice, aw ciele.

Jeśli jednak już dotrą do psychologa, zwykle stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna. Podczas niej pacjent ma szansę poznać możliwe przyczyny swojego zachowania ilepiej zrozumieć siebie. Co więcej, uczy się, na czym polega zaburzenie ijak znim walczyć.

Psycholog uczy, jak należy zmienić swoje działanie, schematy postępowania. Każde działanie terapeutyczne powinno być stricte dobrane do pacjenta imoże trwać nawet kilka lat. Bardzo ważne jest też wsparcie ze strony rodziny chorego. Czasem wleczeniu stosowane są również leki np. przeciwdepresyjne przy występowaniu upacjenta również tego zaburzenia.

Dysmorfofobia skutki

Konsekwencje opisywanego zaburzenia występują zarówno wsferze zawodowej, jak itowarzyskiej. Chorym trudno się skupić na pracy, myślą tylko oswoim wyimaginowanym defekcie. Są skoncentrowani na problemie. Potęguje on zwykle niską samoocenę iobniżone samopoczucie. Często pojawia się lęk, depresja anawet myśli samobójcze.

Dysmorfofobia może powodować również, że pacjent unika wychodzenia zdomu, kontaktów zinnymi, co sprawia trudności wrelacjach. Pacjenci zBDD są niekiedy poddawani niepotrzebnym zabiegom kosmetycznym, dentystycznym lub procedurom dermatologicznym wcelu skorygowania zauważonej wady.

Dysmorfofobia klasyfikacja

Według Klasyfikacji zaburzeń psychicznych izaburzeń zachowania ICD 10 [4] opisywane schorzenie psychiczne zaliczamy do szerszej grupy zaburzeń hipochondrycznych. Ich cechą jest „trwałe zaabsorbowanie pacjenta możliwością występowania uniego jednej lub liczniejszych poważnych ipostępujących chorób somatycznych”.
Odmienna klasyfikacja zkolei – stworzona przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne DSM V[5] zalicza je do grupy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych iinnych znimi związanych iproponuje następujące kryteria rozpoznawania:

A – pochłonięcie przez jeden lub więcej zwyobrażonych defektów lub wad wyglądu zewnętrznego, których inni nie dostrzegają lub uważają za błahe;
B – wpewnym okresie przebiegu zaburzenia występują powtarzane zachowania (np. sprawdzanie wyglądu wlustrze, nadmierne czesanie włosów, skubanie skóry, szukanie zapewnień dotyczących wyglądu zewnętrznego) lub czynności umysłowe (porównywanie swojego wyglądu ze szczegółami wyglądu innych osób), będące odzwierciedleniem obaw owygląd zewnętrzny;
C – opisane pochłonięcie wyglądem zewnętrznym powoduje znaczące kliniczne cierpienie lub upośledzenie funkcjonowania wsferze społecznej, zawodowej iinnych ważnych obszarach;
D – opisanego pochłonięcia wyglądem zewnętrznym nie można lepiej wyjaśnić obecnością obaw onadmiar tkanki tłuszczowej lub masę ciała uosoby zobjawami spełniającymi kryteria zaburzenia odżywiania.

Pamiętajmy:

Każdy ma prawo czasem być niezadowolony ze swojego wyglądu.
Nikt nie jest doskonały, nie ma ludzi oidealnym wyglądzie.
Jeśli ocena swojego wyglądu sprawia, że myślimy otym nawet przez większość dnia, mamy przez to problemy wżyciu zawodowym, towarzyskim, należy udać się na konsultację do specjalisty.

Piśmiennictwo:

J. Ross, S. Gowers, Zaburzenie obrazu ciała, Psychiatria po dyplomie, tom 8, nr 4, 2011 za: Adv. Psychiatr. Treat. 2011 17: 142-149.
Ewelina Kimszal1, Katarzyna Van Damme-Ostapowicz, Emocje związane zzaburzonym obrazem ciała, Polski Przegląd nauk ozdrowiu 3 (48) 2016.
Małgorzata Urban, Jolanta Rabe-Jabłońska, Urojenia zmiany płci idysmorfofobia wobrazie klinicznym, Psychiatria Polska, 2010, tom XLIV, numer 5, strony 723–733.
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych izaburzeń zachowania wICD-10. Opisy kliniczne i
wskazówki diagnostyczne. „Vesalius”, Kraków, Warszawa 2000.
Kryteria diagnostyczne DSM 5, American Psychiatric Association, 2013.